➧คุณค่าทางคุณธรรมจริยธรรม

๑.ไม่พูดความเท็จหรือพูดเอาแต่ได้

                                หนึ่งคอยชะลอยเล่ห์ไท้                     เรืองราม

                สิงหนาทอาจไถ่ถาม                                           ถี่ถ้อย

                ทูลพิดกิจกลความ                                                ตามสัตย์

               อย่าขานการเบาน้อย                                           เนื่องเนื้อคดีตรง

     เบญจศีล หรือ ศีล๕ ข้อที่ ๔ มุสาวาทา เวรมณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ

               ไม่พูดความเท็จนั่นคือ หากผู้ใหญ่หรือเจ้านายซักถามอะไรก็ตอบให้ตรงประเด็น อย่าพูดมากหรือเลือกพูดเอาแต่ได้ เพราะ หากเพื่อนร่วมงานรู้จะรังเกียจและไม่อยากทำงานด้วย

๒. ทำความดีโดยไม่หวังผลตอบแทน

                                เฝ้าแหนแผ่นภพด้วย                          จงจิตต์

                อย่าใฝ่ในกลกิจ                                                     เกี่ยงเกี้ยว

                แสวงชอบประกอบนิจ                                       ทุกเมื่อ

                เลี้ยงให้ไพบูลย์เลี้ยว                                            ล่วงร้อยแสนสนอง

               ทำงานอะไรก็ตามไม่ควรนึกถึงผลประโยชน์และผลตอบแทนที่จะได้รับ หรือทำความดีโดยไม่หวังผลตอบแทน ขอแค่ทำแล้วผลออกมาดีที่สุด

๓.อย่าตีตนเสมอผู้ใหญ่

                                หนึ่งอาสน์ธิราชไท้                             ทรงธรรม

                ทองสุกมุกดาสรรพ                                             ก่องแก้ว

                กระหนกรัตน์จำรัสวรร                                   โณภาส

                อย่าฝืนขึ้นเล่นแล้ว                                              อวดอ้างทรอิงอร

         มงคล ๓๘ ข้อที่ ๒   อยู่ในถิ่นที่อันควร

               อย่าขึ้นไปบนราชอาสน์ของพระเจ้าแผ่นดิน ไม่ให้ไปยุ่งเพราะเป็นของสูง จงอย่าตีตนเสมอผู้ใหญ่ เพราะเป็นการขาด สัมมาคารวะ และ ไม่รู้จักกาลเทศะ

๔. เห็นผู้อื่นได้ดีควรสนับสนุนหรือแสดงความยินดีด้วย

                                หนึ่งเมื่อเฉลือเปลียงไปล                   รางวัล

                บำเหน็จเสร็จสรรพอัน                                       ถี่ถ้วน

                อย่าทัดขัดขวางธรร                                             มิกราช

                จงคอยชะลอยตามล้วน                                      เล่ห์ล้ำศุภผล

         พรหมวิหาร ๔ ข้อที่ ๓  มุทิตา ความยินดีเมื่อผู้อื่นได้ดี

               เมื่อได้รับรางวัลก็ควรจัดสรรปันส่วนให้ลูกน้องหรือเพื่อนร่วมงาน เพราะจะทำให้เขารักในน้ำใจ หากเห็นแก่ตัวคนอื่นก็จะถอยห่าง   นอกจากนี้เมื่อนายให้รางวัลคนอื่นก็ควรที่จะสนับสนุนยินดีด้วยไม่ควรไปขัดขวาง

๕. มีความอดทนเมื่อใครโกรธอย่าไปโกรธตอบ

                                สวามิภักดิ์รักร่วมเจ้า                           ชุมพล

                แต่จัตุรภุชวุฒิผล                                                  ค่ำเช้า

                ท่านเคียดอย่าเคียดกล                                         โกยโทษ

                ตึงต่อทรยศเข้า                                                     เขตต์แคว้นประณมสนอง

      ขันติ  และ  มงคล ๓๘  ข้อที่ ๒๗      มีความอดทน

      ให้มีความจงรักภักดี เวลานายหรือผู้ที่ใหญ่กว่าโกรธก็อย่าไปโกรธตอบ

๖. อย่าเอาของของคนอื่นมาเป็นของตน หรือขโมย

                                หนึ่งของกองโกศไว้                           ในคลัง

                อย่าคิดปิดแสวงหวัง                                            อาจเอื้อม

                เอาออกนอกคลังรัง                                             แรงโทษ

                อย่าได้มีใจเงื้อม                                                   เงื่อนร้ายสลายคุณ

       เบญจศีล ข้อที่ ๒ อะทินนาทานา เวรมณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ

               อย่าเอาของของคนอื่นหรือของส่วนกลางมาเป็นของส่วนตัว เพราะของนั้นไม่ใช่ของเราจะเป็นเรื่องผิดทั้งนิตินัยและพฤตินัย จะมีโทษหนัก

๗. รู้จักประมาณตน

                                 เมื่อเฝ้าเช้าค่ำคล้อย                            สกลกาล

                จงย่อมออมกระยาหาร                                       หย่อนไว้

                อย่ากินสิ้นเสร็จประมาณ                                   ประมูลขนาด

                เกลือกกวนป่วนท้องได้                                      ยากย้ายในวัง

               ประมาณตนในที่นี้หมายถึง ประมาณตนในเรื่องการรับประทานอาหาร ต้องรู้จักบันยะบันยังเวลารับประทาน    อย่ากินมากเกินงาม   เพราะเหตุว่าเราต้องทำหน้าที่ จะทำให้ไม่สะดวกเวลาเข้าเฝ้าหรือเคลื่อนย้ายตัว

๘. อย่าไปยุ่งกับของรักของหวงของคนอื่น

                                นักสนมกรมชะแม่แม้น                    สาวสวรรค์

                นางในไพบูลย์พรรณ                                          แน่งน้อย

                เฝ้าไทภูทรงธรรม                                                ธิปราช

                อย่าใฝ่ในเสน่ห์คล้อย                                          เนตรเลี้ยวเลียมแสวง

               อย่าไปยุ่งกับของรักของหวงของนาย ไม่ว่าจะเป็นคนรักหรือของรัก เพราะเขาจะคิดว่าเรากำเริบเสิบสาน และจะเดือดร้อน

๙. ควรรู้จักมีกาลเทศะ

                                นัยหนึ่งพึ่งเฟ่าท้าว                              นฤบดี

                อย่าใกล้นักศักดิศรี                                               ท่านไท้

                ทะนงจะจงมี                                                        ทวิโทษ

                อย่าไกลนัยเนตรให้                                             นเรนทร์พร้องถามถึง

               เวลาเข้าเฝ้าบุคคลที่สูงกว่าอย่าเข้าใกล้หรือไกลมากเกินไป จงมีกาลเทศะสังคมไทยทุกอย่างเป็น        กาลเทศะหมด อย่านั่งใกล้มากจะมีโทษ และนั่งไกลมากก็มีโทษเช่นกัน

๑๐. เวลารับงานมาแล้วต้องจดจำและทำงานให้เต็มที่

                                หนึ่งไซร้ในเมื่อเช้า                             จงจำ

                แจงจดพจนำคำ                                                    ถี่ถ้อย

                อย่าห่างทางสะเทือนนำ                                     เกียจกล

                พิดทูลมูลคดีร้อย                                                  สิ่งใช้ในการ

        ขันธ์ ๕   สัญญาขันธ์  ความจำได้หมายรู้

              เวลารับงานอะไรมาทำแล้วต้องจำให้แม่นยำและทำให้เต็มที่ ละเอียดลออ  ไม่ทำพอเสร็จๆ และจดจำคำสั่งคำสอนให้ละเอียดถี่ถ้วน เพื่อไม่ให้ผิดพลาด

๑๑. อย่าเกียจคร้านในการงาน

                                เฝ้าแหนแสนเสน่ห์ด้วย                     ใจจง

                ธิบดินทร์ปิ่นรฆุวงศ์                                            ก่ายเกล้า

                อย่าคิดจะนิทรปลง                                              ยาวยืด

                ว่าสนุกสุขเกษมเช้า                                             ค่ำคุ้ยตะคุยนอน

        อิทธิบาท ๔ วิริยะ  มีความขยันหมั่นเพียร

               เป็นลูกน้องต้องหมั่นไปหาเจ้านายหรือผู้บังคับบัญชาอยู่เสมอ อย่าเกียจคร้านตามใจตัวเอง จงมีความขยันขันแข็งทำการงาน รับใช้เจ้านาย  อย่าเอาแต่นอน

๑๒. แต่งกายให้เหมาะสมถูกกาลเทศะ

                                เฝ้าไทอย่าได้อ่า                                    โอองค์

                อย่าแต่งแน่งน้องผจง                                         นอบน้อม

                ที่ทางกลางโรงปลง                                             ผดุงอาตม์

                ณโรงคัลบันโดยด้อม                                          อย่าได้สามผลาม

               เวลาพบผู้ใหญ่ต้องแต่งกายให้เหมาะสม ถูกกาลเทศะ ในขณะเดียวกันต้องรู้จักที่จะสำรวมกิริยาไม่ลุกรี้ลุกรน  ทำให้บุคลิกภาพไม่ดี ไม่น่าเชื่อถือได้